De Oorlog Der Camisards

De "oorlog der camisards" is de gewapende opstand van 1702 tot 1705 die de protestanten van de Cevennes en van een deel van vlakte van de Bas-Languedoc tegen de Franse koning ondernamen.
De traditie wil dat die oorlog, of misschien liever, zo vond men later, die guerilla, begonnen is met de moord op de pastoor van Chaila te Pont-de-Monvert op 24 juli 1702 ( in 2002 zal herdacht worden dat dit feit driehonderd jaar geleden plaatsvond). Maar ondergronds broeide het al veel langer en men kan zich niet serieus in deze oorlog verdiepen zonder bestudering van de profetische beweging die in de Vivarais (de huidige Ardeche) rond 1688 opkwam en zich vanaf 1700 verbreidde in de Cevennes. Men kan deze oorlog van de Camisards evenmin los zien van eerdere gewapende acties zoals die van de predikant Vivent. De periode waarop wij ons concentreren beslaat dus de hele periode die vooraf ging aan de werkelijke uitbarsting van de oorlog, sinds de herroeping van het edict van Nantes in 1685.
Zo zullen we ons ook niet beperken tot het jaar 1705 waarin er aan de eigenlijke oorlog van de Camisards een einde kwam met de capitulatie van (ongeveer) de laatste opstandelingen in januari 1705. Er waren immers nog verscheidene 'naschokken': in april-mei 1705 het "complot van de Liga der Kinderen Gods", en in 1709 de mobilisatie van een gewapende groep in de Vivarais onder leiding van Abraham Mazel en, na zijn nederlaag, een nieuwe poging in de Cevennes en de Bas-Languedoc in 1710.
Maar de datum die wij hanteren als einde van de gebeurtenissen die ons regarderen is het jaar 1715, met de aankomst van Antoine Court in de Cevennes, en het opnieuw instellen van de protestantse bestuursorganen in de Languedoc (geconsacreerd op de eerste synode van Désert, die gehouden werd in Montèzes), en tevens met de dood van Lodewijk XIV, waarmee we definitief terechtkomen in een nieuwe fase in de geschiedenis van het protestantisme.
Toch zullen we niet aarzelen ook dit jaar 1715 te overschrijden als het aanvullende informatie betreft zoals de dood van verschillende hoofdrolspelers of de invrijheidstelling van camisards die tot gevangenisstraf veroordeeld waren of tewerkgesteld als galeislaven, etc.
Desondanks blijft overeind dat het niet gaat om alles wat zich tussen 1685 en 1715 afspeelde maar alleen wat direct of indirect verband houdt met de oorlog van de camisards. Een chronologie die gaandeweg steeds verfijnder en vollediger wordt, geeft zo de lijn der gebeurtenissen van deze oorlog weer.
Voor wat betreft het geografische aspect dient niet vergeten te worden dat, hoewel de oorlog zich in essentie afspeelde in de Cevennes en in de vlakte van de Bas-Languedoc, de camisards herhaaldelijk hebben geprobeerd de protestantse bevolking van aangrenzende streken mee te krijgen: de Vivarais, ja zelfs de Dauphiné en de Rouerge. De verschillende gevangenissen waarin de camisards werden opgesloten liggen vaak ver van de Cevennes verwijderd: Perpignan, het kasteel van Carcassonne, Marseilles en zijn galeien. Ten slotte maken we ook uitstapjes in de gebieden waar camisards zich terugtrokken (of gedwongen werden zich terug te trekken) vaak loerend op een goede kans om de strijd weer op te vatten.
Ons geografische kader houdt rekening met zulke gegevens en is voldoende breed om de oorlog der camisards in zijn volle omvang een plaats te geven.